Artykuł wyjaśnia, jak deweloper może legalnie realizować projekt na gruncie, którego nie jest właścicielem, korzystając z użytkowania wieczystego, dzierżawy lub współwłasności. Pokazuje kluczowe zagrożenia dla nabywcy i sposoby ich ograniczania, m.in. rachunek powierniczy, hipotekę zabezpieczającą oraz gwarancje bankowe.
W branży deweloperskiej najczęstszy scenariusz to taki, w którym inwestor najpierw kupuje działkę, a dopiero potem zaczyna budowę. Ale nie zawsze tak to wygląda. Czasem deweloper decyduje się zrealizować projekt na gruncie, który do niego nie należy. Czy to w ogóle legalne? I co z bezpieczeństwem – zarówno po stronie dewelopera, jak i klientów?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami deweloper nie musi być właścicielem gruntu, by rozpocząć inwestycję. Prawo wyraźnie przewiduje sytuację, w której deweloper buduje na cudzym terenie – pod warunkiem, że ma zgodę właściciela lub użytkownika wieczystego. I nie chodzi tylko o samą zgodę na budowę, ale także o możliwość wpisania roszczeń nabywców do księgi wieczystej. To właśnie bank, który prowadzi mieszkaniowy rachunek powierniczy, ma obowiązek sprawdzić, czy taka zgoda została wydana. Brak tej zgody oznacza, że inwestycja nie ruszy albo że bank nie otworzy rachunku.
Inwestycja deweloperska na cudzym gruncieZapraszamy do odsłuchania 20. odcinka podcastu.
Jeśli deweloper nie jest właścicielem działki, a chce uzyskać pozwolenie na budowę, musi złożyć oświadczenie, że ma prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Brzmi formalnie, ale w praktyce oznacza, że potrzebna jest zgoda właściciela terenu – np. na podstawie umowy dzierżawy, najmu albo innego porozumienia.
Wszystko musi być spójne z dokumentami, które deweloper przedstawia klientom. Jeżeli w prospekcie informacyjnym pojawi się informacja, że inwestycja posiada pozwolenie na budowę, to taki dokument powinien być dostępny do wglądu. W przeciwnym razie klient może odstąpić od umowy.
Dla osoby, która kupuje mieszkanie w inwestycji prowadzonej na cudzym gruncie najważniejsze jest, by jej roszczenie zostało wpisane do księgi wieczystej. Taki wpis daje realną ochronę – pozwala zabezpieczyć interes kupującego w razie jakichkolwiek problemów.
Druga sprawa to to, czy właściciel gruntu zobowiązał się do przeniesienia własności działki na dewelopera. Gdzie to wszystko sprawdzić?
Najlepiej zajrzeć do księgi wieczystej nieruchomości. Numer księgi zwykle można znaleźć w prospekcie informacyjnym albo w umowie rezerwacyjnej. Po jego wpisaniu w wyszukiwarce Ministerstwa Sprawiedliwości można zobaczyć, kto jest właścicielem gruntu i czy roszczenia nabywców zostały już wpisane.
Kluczowe warunki bezpiecznej inwestycji na cudzym gruncie
| Forma prawa do gruntu | Co musi mieć deweloper? | Co chroni nabywcę? |
| Użytkowanie wieczyste | Akt użytkowania + zgoda na budowę | Wpis roszczenia do KW + rachunek powierniczy |
| Dzierżawa / najem długoterminowy | Umowa z klauzulą „prawo do dysponowania na cele budowlane” | Zgoda właściciela ujawniona w KW |
| Służebność lub umowa inwestycyjna | Notarialne oświadczenie właściciela o zgodzie | Możliwość hipotek/roszczeń w KW |
| Planowane przeniesienie własności działki | Warunkowa umowa przedwstępna z właścicielem | Klauzula o przeniesieniu własności do aktu notarialnego lokalu |
| Brak własności, ale pełne zgody | Oświadczenie o prawie dysponowania złożone do pozwolenia na budowę | Jawny prospekt + dostęp do decyzji i KW online |
Inwestycja na cudzym gruncie wymaga więcej dokumentów, więcej formalności i więcej ostrożności. Musi być dobrze przygotowana pod względem prawnym. Umowy między deweloperem a właścicielem działki muszą być jasne, konkretne i zabezpieczać interesy obu stron.
Z punktu widzenia kupującego – liczy się przejrzystość. Deweloper powinien jasno informować, że nie jest właścicielem działki, ale ma wszystkie potrzebne zgody i zabezpieczenia. Klient musi mieć możliwość sprawdzenia dokumentów, zanim zdecyduje się na zakup mieszkania. To także zabezpieczenie dla samego dewelopera.
Posłuchaj odcinka podcastu o sprawdzeniu dewelopera.
Zobacz, co powinno znaleźć się w umowie deweloperskiej.
Każda nieruchomość na sprzedaż powinna takie mieć! Obejrzyj, aby się dowiedzieć.